Panorama Bitwy pod Grunwaldem w Polsce

W kolejną rocznicę Bitwy pod Grunwaldem przypominamy artykuł o wielkim dziele Tadeusza Popiela, ucznia Jana Matejki, który wraz z Tadeuszem Rozwadowskim stworzył Panoramę bitwy Pod Grunwaldem.

Jednym z wielu dzieł, jakich podjął się nieżyjący Prezydent Rzeczypospolitej, był patronat honorowy nad obchodami sześćsetnej rocznicy Bitwy pod Grunwaldem, przypadającej w tym roku. Obchody tej rocznicy to wiele zaplanowanych wydarzeń, spotkań w całym kraju, w ciągu całego roku, a ich centralnym punktem ma był szereg uroczystości na zamku Królewskim na Wawelu w dniu 15 lipca.
Trumna z ciałem Prezydenta Lecha Kaczyńskiego spoczęła właśnie tam, w Wawelskiej krypcie. Czyż to nie w pewien sposób symptomatyczne? Splot wielu różnych zdarzeń powoduje nieodparte wrażenie, że naprawdę nic nie dzieje się przypadkowo. Każdy zbieg okoliczności, historii ma swój nieprzewidziany powód, przyczynę, która, gdy spojrzeć nań z góry, układa się w jedną całość, w jeden uporządkowany ciąg zdarzeń i ich skutków. Prezydent będzie na tych jakże ważnych dla Polski uroczystościach... będzie duchem.
W lipcu ubiegłego roku przedstawiałem informację o dwóch wielkich artystach: Tadeuszu i Antonim Popielach, którzy pewną część swego życia spędzili w dzisiejszych granicach Jaworzna - w Szczakowej. O braciach można przeczytać w TYM ARTYKULE.

Antoni Popiel urodzony w Szczakowej w roku 1865, by? autorem pomnika Tadeusza Kościuszki znajdującego się na placu Lafayette przed Białym Domem w Waszyngtonie. Natomiast Tadeusz Popiel był malarzem, uczniem Jana Matejki i w trzydzieści lat po nim, popełnił wraz z Zygmuntem Rozwadowskim wielkie dzieło: "Panoramę bitwy pod Grunwaldem", mające swoje stałe miejsce w muzeum we Lwowie.
W roku sześćsetnej rocznicy bitwy możemy to dzieło podziwiać w Polsce.

Jeszcze kilka miesięcy temu obraz był w bardzo złym stanie. Dzięki staraniom inicjatorki przedsięwzięcia, Pani Alicji Młodeckiej, dyrektora Wałbrzyskiej Galerii Sztuki BWA "Zamek Książ" i Pana Adama Dobosza z Częstochowy oraz wielu, wielu innych osób i instytucji, łącznie z Zamkiem Królewskim na Wawelu, który wziął na siebie przeprowadzenie konserwacji obrazu, możemy dziś zobaczyć na własne oczy potyczkę wojsk Władysława Jagiełły z siłami Ulricha von Jungingena, widzianą oczami artysty inaczej, niż nas do tego przyzwyczaił Jan Matejko.
Obraz Popiela i Rozwadowskiego zupełnie inaczej przedstawia bitwę, i można, po porównaniu dwóch dzieł odnieść wrażenie, że pole bitwy jest bardziej "rozbudowane", a w poszczególnych jego obszarach widać dużą liczbę szczegółów i postaci odpowiadających historycznym pierwowzorom.
Tak więc widzimy między innymi oczywiście samego Jagiełłę i jego przeciwnika, mistrza Ulryka, widzimy wielkiego księcia litewskiego Witolda, chorążgo krakowskiego Marcina z Wrocimowic, Jakuba Skarbka z Góry, Floriana z Korytnicy, miecznika krakowskiego Zyndrama z Maszkowic, Andrzeja Cio?ka z Żelechowa, Zawiszę Czarnego z Grabowa i wielu innych. Obraz jest podzielony domy?lnie na tak zwane grupy, na których rozgrywaj? się poszczególne dramatyczne chwile potyczki.
Obraz robi wielkie wrażenie, zarówno po zobaczeniu go w całości, jak i po poświęceniu czasu na analizę jego poszczególnych  fragmentów. Z każdym spojrzeniem w doskonale ujętej perspektywie zauważamy coraz to nowe, inne szczegóły i mamy wrażenie, że nawet po jego bardzo długiej obserwacji, jeszcze wiele rzeczy umknęło naszej uwadze. Fascynuje nieprawdopodobna przestrzeń, jaką objęli twórcy przedstawiając pola Grunwaldu. Z pewnych odległości, pod pewnym kątem obserwacji mamy wrażenie, jakby to żywe postaci przed nami stały nieruchomo na koniach, bądź leżały pokonane przez przeciwników.
Możliwość zobaczenia dzieła leży dosłownie dla jaworznian w zasięgu ręki. Oto miejscem w którym do 27 kwietnia dzieło jest eksponowane, jest Muzeum Górnośląskie w Bytomiu.


W wielkiej sali bardzo dyskretnie oświetlonej można przebywać długo i delektować się mistrzostwem dziewiętnastowiecznych artystów.
Dla Jaworznian, trzeba to jeszcze raz zaznaczyć, dzieło to szczególne. Mimo, że Tadeusz Popiel tylko kilka lat spędził w naszym mieście półtora wieku temu, to niezaprzeczalnym jest fakt, że jest z tym miejscem związany i warto choćby z tego powodu traktować obraz jako dla nas ważny.
Ekspozycji Panoramy towarzyszy wspaniale wydany album pod tytułem "Diorama Tadeusza Popiela i Zygmunta Rozwadowskiego"  - "Bitwa pod Grunwaldem". Wyjaśnił należy, co to jest diorama. Otóż jest to określenie obrazu, dającego szczególne wrażenie plastyczności i realizmu z powodu namalowania go różnymi technikami, które w odpowiednim oświetleniu do złudzenia przypominają realne postaci i przedmioty.

Oto dwie wizje tej samej bitwy Jana Matejki oraz Tadeusza Popiela i Zdzis?awa Rozwadowskiego. Nawiasem mówi?c, Tadeusz Popiel, jako ucze? Jana Matejki bra? udzia? w powstaniu i pierwszego obrazu.

A poniżej wyjątki z dzieła, sfotografowane 13 kwietnia w Muzeum w Bytomiu.